Словарь урока

Настоящее-будущее время (продолжение)

Упражнение 12.1. Дайте утвердительный и отрицательный ответы в формах настоящего-будущего времени.

1. Sigara ve içki içer misin?
   Evet,  .
   Hayır, .
2. İngilizce bilir misiniz?
   Evet,  .
   Hayır, .
3. Ahmet Bey yemek pişirir mi?
   Evet,  .
   Hayır, .
4. Bulaşık ve çamaşır yıkar mı?
   Evet,  .
   Hayır, .
5. Sinemaya gider mi?
   Evet,  .
   Hayır, .
1. Evet, ben sigara ve içki içerim. Hayır, ben sigara ve içki içmem.
2. Evet, ben İngilizce bilirim. Hayır, ben İngilizce bilmem.
3. Evet, Ahmet Bey yemek pişirir. Hayır, Ahmet Bey yemek pişirmez.
4. Evet, o bulaşık ve çamaşır yıkar. Hayır, o bulaşık ve çamaşır yıkamaz.
5. Evet, sinemaya gider. Hayır, sinemaya gitmez.
6. Kışın hava soğuk olur mu?
   Evet,  .
   Hayır, .
7. Bu duraktan 32 numaralı otobüs geçer mi?
   Evet,  .
   Hayır, .
8. Sabah dişlerini fırçalar mısın?
   Evet,  .
   Hayır, .
9. Gülü sever misiniz?
   Evet,  .
   Hayır, .
10. İngiliz yemeklerinden hoşlanır mısınız?
    Evet,  .
    Hayır, .
11. Osman sabahları erken kalkar mı?
    Evet,  .
    Hayır, .

6. Evet, kışın hava soğuk olur. Hayır, kışın hava soğuk olmaz.
7. Evet, bu duraktan 32 numaralı otobüs geçer. Hayır, bu duraktan 32 numaralı otobüs geçmez.
8. Evet, sabah dişlerimi fırçalarım. Hayır, sabah dişlerimi fırçalamam.
9. Evet, gülü severim. Hayır, gülü sevmem.
10. Evet, İngiliz yemeklerinden hoşlanırım. Hayır, İngiliz yemeklerinden hoşlanmam.
11. Evet, Osman sabahları erken kalkar. Hayır, Osman sabahları erken kalkmaz.

Упражнение 12.2. Задайте вопрос, используя глаголы, данные в скобках, в форме настоящего-будущего времени.

1. Öğrenci ders ? (dinlemek)
2. Siz gece ? (çalışmak)
3. Kışın kar ? (yağmak)
4. Yazın tatile ? (gitmek)
5. Bu iş ? (olmak)
1. Öğrenci ders dinler mi?
2. Siz gece çalışır mısınız?
3. Kışın kar yağar mı?
4. Yazın tatile gider misin?
5. Bu iş olur mu?
6. Bu tren sabah saat 6’da İstanbul’a ? (varmak)
7. Bir fincan kahve ? (içmek)
8. Bekir bu sorunun cevabını ? (bilmek)
9. Ağaçlar baharda çiçek ? (açmak)
10. Sabahları kahvaltı ? (yapmak)
11. Sigara ? (içmek)

6. Bu tren sabah saat 6’da İstanbul’a varır mı?
7. Bir fincan kahve içer misin?
8. Bekir bu sorunun cevabını bilir mi?
9. Ağaçlar baharda çiçek açar mı?
10. Sabahları kahvaltı yapar mısın?
11. Sigara içer misin?

Упражнение 12.3. Сначала напишите отрицательную форму настоящего-будущего времени, а затем задайте вопрос.

1. Süt içmeyi fazla sev.
   ?
2. Anar hiç bir zaman yalan söyle.
   ?
3. Arkadaşlarımla kavga et.
   ?
4. Biz imtihanlarda kopya çek.
   ?
5. Öğrenciler okula geç kal.
   ?
6. Ben fazla televizyon seyret.
   ?
7. Babam hızlı araba kullan.
   ?

1. Süt içmeyi fazla sevmem. Süt içmeyi sever misin?
2. Anar hiç bir zaman yalan söylemez. Anar yalan söyler mi?
3. Arkadaşlarımla kavga etmem. Arkadaşlarınla kavga eder misin?
4. Biz imtihanlarda kopya çekmeyiz. Siz imtihanlarda kopya çeker misiniz?
5. Öğrenciler okula geç kalmazlar. Öğrenciler okula geç kalırlar mı?
6. Ben fazla televizyon seyretmem. Sen fazla televizyon seyreder misin?
7. Babam hızlı araba kullanmaz. Baban hızlı araba kullanır mı?

Упражнение 12.4. Ответьте на вопросы в утвердительной форме настоящего-будущего времени.

1. Sık sık kütüphaneye gider mi?
   Evet, .
2. Sık sık kavga eder mi?
   Evet, .
3. Sık sık telefon eder misiniz?
   Evet, .
4. Sık sık doktora giderler mi?
   Evet, .
5. Sık sık dişlerini fırçalar mısın?
   Evet, .
6. Sık sık hasta olur mu?
   Evet, .
7. Sık sık ağlar mısınız?
   Evet, .
8. Sık sık tiyatro izlerler mi?
   Evet, .

1. Evet, o sık sık kütüphaneye gider.
2. Evet, sık sık kavga eder.
3. Evet, sık sık telefon ederiz.
4. Evet, sık sık doktora giderler.
5. Evet, sık sık dişlerimi fırçalarım.
6. Evet, sık sık hasta olur.
7. Evet, sık sık ağlarız.
8. Evet, sık sık tiyatro izlerler.

Упражнение 12.5. Задайте вопрос, используя формы настоящего-будущего времени.

1. ?
   Hayır, hiç yalan söylemem.
2. ?
   Evet, futbol oynamaktan hoşlanırım.
3. ?
   Hayır, müzik dinlemez.
4. ?
   Evet, arkadaşlarımla sık sık tiyatroya giderim.
5. ?
   Hayır, karanlıktan korkmayız.

1. Sen yalan söyler misin?
2. Sen futbol oynamaktan hoşlanır mısın?
3. O müzik dinler mi?
4. Arkadaşlarınla sık sık tiyatroya gider misin?
5. Siz karanlıktan korkar mısınız?

ТЕМА: Что вы любите делать?
Siz ne yapmayı seviyorsunuz?

Упражнение 12.6. Прочитайте текст и ответьте на вопросы.

Çok sosyal bir insan

Deniz çok sosyal bir kişi. Bütün zamanın arkadaşlarıyla beraber geçirir. Partilere gider. Sinema ve tiyatroya gider.

Aynı zamanda bütün sporları sever. Basketbol, tenis ve voleybol oynar. O çok sportiftir.

Deniz genellikle evde kalmaz. Sık sık dışarı çıkar. Kitap okumayı sevmez. Televizyon seyretmekten hoşlanmaz. Ve asla müzik dinlemez. O çok aktif.

Gördüğünüz gibi Deniz çok sosyal bir kişi.

Ya siz nasıl bir kişisiniz? Sosyal misiniz? Sakin misiniz? Vaktinizi nasıl geçirirsiniz?

Упражнение 12.7. Ответьте на вопросы.

A)

1. Hangi çeşit filmleri seversiniz?
   
2. Hangi çeşit kitapları seversiniz?
   
3. Hangi çeşit yemeklerden hoşlanırsınız?
   
4. Hangi sporları yaparsınız?
   
5. Hangi çeşit müzikleri dinlersiniz?
   
6. Hangi televizyon programlarını seyredersiniz?
   
7. Hangi arabalara sahip olmak istersiniz?
   
8. Hangi dili güzel konuşursunuz?
   
9. Hangi dersi daha çok seversiniz?
   
10. Hangi arkadaşınızı daha çok seversiniz?
    

B)

1. Haftada kaç kez banyo yaparsınız?
   
2. Her sabah süt içer misiniz?
   
3. Günde kaç defa yemek yersiniz?
   
4. Her hafta tiyatroya gider misiniz?
   
5. Her akşam televizyon seyreder misiniz?
   
6. Her sene tatile gider misiniz?
   
7. Günde kaç kez eve telefon edersiniz?
   
8. Her gün okula gider misiniz?
   
9. Her zaman ders çalışır mısınız?
   

Опираясь на текст Çok sosyal bir insan и ваши ответы (упр.) расскажите о себе. Какой вы человек? Что вы любите делать?

Упражнение 12.8. Прочитайте текст.

Bay ve Bayan Ertürk

Bay ve Bayan Ertürk New York’ta yaşarlar. Onlar çok az İngilizce konuşurlar. Genellikle Türkçe konuşurlar.

Onlar Türkçe gazete okurlar. Türkçe radyo programlarını dinlerler. Evlerinin yakındaki Türk dükkanından alış - veriş yaparlar. Hergün Türk arkadaşlarını ziyaret ederler. Çünkü onlar öz kültürlerini unutmak istemezler.

Fakat Bay ve Bayan Ertürk’ ün oğlu az Türkçe bilir. O genellikle İngilizce konuşur. Amerikan radyo programlarını dinler. Amerikan süpermarketlerinden alış - veriş yapar. Amerikalılar’la arkadaşlık yapar. Onlarla gezer. Onlarla konuşur. Onlarla dost olur.

Bay ve Bayan Ertürk’ ün oğlu sadece Bay ve Bayan Ertürk’le Türkçe konuşur. Ertürkler, çok üzgünler. Çünkü oğulları çok az Türkçe biliyor. Kültürünü unutuyor.

Словообразовательный аффикс -la + n, -le + n

Словообразовательный аффикс -la + n, -le + n образует глаголы от имен существительных и прилагательных:

Merak - lan - mak - беспокоиться
Duygu - lan - mak - прочувствоваться
Şüphe - len - mek - сомневаться
Yaş - lan - mak - стареть
Öfke - len - mek - гневаться, сердиться
Heyecan - lan - mak - волноваться
Toz - lan - mak - покрываться пылью
Hava - lan - mak - взлетать, подниматься в воздух
Akıl - lan - mak - умнеть
Ev - len - mek - жениться, выходить замуж
Hasta - lan - mak - заболеть
Borç - lan - mak - задолжать

Если рассматриваемый глагол образован от глагола на -la-, -le-, то, присоединяя -n-, глагол получает страдательное или возвратное значение:

Hazırlamak - hazır-lan-mak - готовить - готовиться
Başlamak - baş-lan-mak - начинать - начинаться
Etkilemek - etki-len-mek - влиять - испытывать влияние
Kilitlemek - kilit-len-mek - запирать - запираться
Süslemek - süs-len-mek - украшать, наряжать - украшаться, наряжаться

Упражнение 12.9. Напишите предложения, присоединяя к существительным, данным в скобках, словообразовательный аффикс -lan, -len-.

1. Eve geç geldiğim için annem çok (merak).
2. Artık çok (yaş), koşamıyorum.
3. Kapıyı aç, oda (hava).
4. Masanın üstü (toz), hemen temizleyin.
5. Bu adamdan (şüphe)

1. Eve geç geldiğim için annem çok meraklandı.
2. Artık çok yaşlandım, koşamıyorum.
3. Kapıyı aç, oda havalansın.
4. Masanın üstü tozlanmış, hemen temizleyin.
5. Bu adamdan şüphelendim.