Мы свяжемся с вами в течение 20 минут.
Заполните форму
Урок 5. Настоящее время данного момента

Словарь урока

ağlamak - плакать
almak - брать, взять
anlamak - понимать
anlatmak - объяснять, рассказывать
ay - месяц
bakmak - смотреть
beklemek - ждать
bulaşıkları yıkamak - мыть посуду
çalışmak - работать
(keman) çalmak - играть на скрипке
çıkmak - 1) выходить 2) подниматься 3) появляться
Çok güzel! - Очень хорошо!
dışarı çıkmak - выйти на улицу, наружу
dinlemek - слушать
dinlenmek - отдыхать
dönmek - возвращаться
fotoğraf çekmek - фотофафировать
gelmek - приходить
girmek - входить
gitmek - идти, ходить, уходить
görmek - видеть
gün - день
içmek - пить
istemek - хотеть
kaç - сколько
kahvaltı yapmak - завтракать
kalkmak - вставать
konuşmak - говорить
mevsim - сезон
okumak - читать, учиться
(satranç) oynamak - играть (в шахматы)
sevmek - любить
sigara içmek - курить
söylemek - сказать
(çiçekleri) sulamak - поливать (цветы)
susmak - молчать
şarkı söylemek - петь песни
tekrarlamak - повторять
telefon etmek - звонить
televizyon izlemek, seyretmek - смотреть телевизор
temizlemek - чистить, убирать
uyumak - спать
vermek - давать
yardım etmek - помогать
yazmak - писать
yemek - есть
yıl - год
yüzmek - плавать

Повелительное наклонение глагола

В словарях турецкий глагол представлен в форме инфинитива. Показателем инфинитива является аффикс -mak, -mek. Турецкий инфинитив не имеет видовых значений (значений совершенного и несовершенного вида), поэтому может переводиться на русский язык инфинитивами обоих видов.

Повелительное наклонение в турецком языке выражает приказ к совершению действия, а в некоторых случаях мольбу и просьбу. 1-ое лицо единственного и множественного чисел не имеет форм повелительного наклонения (я, мы).

Образование форм повелительного наклонения происходит следующим образом: отбрасывается показатель инфинитива -mak, -mek и к получившейся основе прибавляются аффиксы.

Konuşmak

Sen konuş
Говори
O konuş + sun
sın sin sun sün
Пусть он (она) говорит
Siz konuşun(uz)
ın (in, un, ün)
Говорите
Onlar konuşsunlar.
sınlar, sinler, sunlar, sünler
Пусть они говорят

Особенностью 2-го лица множественного числа является то, что здесь допустимы два аффикса: ın (in, un, ün) и ınız (iniz, unuz, ünüz).

Если основа инфинитива оканчивается на гласную, то в форме 2-го лица множественного числа появляется вставочный Y:

okumak

 
Sen oku
Читай
 
O oku + sun
Пусть он (она) читает
 
Siz okuyun
Читайте
 
Onlar okusunlar
Пусть они читают

Упражнение 5.1. Переведите на турецкий язык.

Читай, говорите, пусть они войдут, приходи, отдыхайте, слушайте, пусть он завтракает, повторите, пусть они учатся, спите, возвращайся, молчи, мойте посуду.

Отобразить клавиатуру

Ключ Oku, konuşun(uz), girsinler, gel, dinlenin(iz), dinleyin, kahvaltı yapsın,
tekrar edin(iz), okusunlar, uyuyun, geri dön, sus, bulaşık yıkayın.

Отрицательная и вопросительная формы

Отрицательная форма глагола образуется путем присоединения к основе глагола аффикса -ma, -me:

Okumak okumamak (читать - не читать)
Gelmek gelmemek (приходить - не приходить)

Отрицательная форма повелительного наклонения имеет те же аффиксы, что и положительная форма. Отрицательные аффиксы -ma, -me предшествуют аффиксам, выражающим значение повелительного наклонения:

Ben
Sen okuma
Не читай
bekleme
Не жди
O okumasın
Пусть он (она) не читает
beklemesin
Пусть он не ждёт
Biz
Siz okumayın
Не читайте
beklemeyin
Не ждите
Onlar okumasınlar
Пусть они не читают
beklemesinler
Пусть они не ждут

Обратите внимание, что присоединение отрицательных аффиксов -ma, -me сокращает число аффиксов повелительного наклонения до двух: sın, yın, sınlar если предшествует -ma и sin, yin, sinler если предшествует -me.

Вопросительная форма повелительного наклонения имеет только 3-е лицо единственного и множественного чисел. Вопросительная форма образуется путем прибавления частицы и её вариантов.

Ben
Sen
О okusun mu?
Ему читать?
Okumasın mı?
Ему не читать?
Biz
Siz
Onlar okusunlar mı?
Им читать?
Okumasınlar mı?
Им не читать?

Настоящее время данного момента (-[ı]yor)

Настоящее время данного момента обозначает действие, происходящее в момент речи (Она спит), а также действие, которое осуществляется в настоящем в более широком смысле слова (Он учится в университете).

Настоящее время образуется присоединением безвариантного аффикса -yor к основе глагола. Аффиксу настоящего времени -yor могут предшествовать только гласные ı, i u, ü.

1. Этот аффикс непосредственно присоединяется к основе, если она заканчивается на гласный u:

Oku + yor = okuyor

2. Если основа глагола заканчивается на другие гласные, то происходит изменение конечного гласного на ı, i u, ü в зависимости от предыдущего слога в соответствии с законом гармонии гласных.

Anla + yor = anlıyor
Bekle + yor = bekliyor
Oyna + yor = oynuyor
Söyle + yor = söylüyor

Если основа глагола оканчивается на согласный, то аффиксу -yor должен предшествовать один из гласных ı, i u, ü в зависимости от предыдущего слога в соответствии с законом гармонии гласных.

Yap + ı + yor = yapıyor
ısın + ı + yor = ısınıyor
Gel + i + yor = geliyor
gir + i + yor = giriyor
Konuş + u + yor = konuşuyor
kaybol + u + yor = kayboluyor
Dön + ü + yor = dönüyor
yüz + ü + yor - yüzüyor

В турецком языке есть два глагола gitmek и etmek, которые при прибавлении аффикса yor меняют глухой согласный t на звонкий d:

Git + i + yor = gidiyor
Et + i + yor = ediyor

Спряжение глагола в настоящем времени происходит путем прибавления личных аффиксов сказуемости, которые представлены только одним вариантом.

Ben okuyorum
Sen okuyorsun
O okuyor
Biz okuyoruz
Siz okuyorsunuz
Onlar okuyorlar

1. Nerede oturuyorsun? - Где ты живёшь?
2. Ben arkadaşlarımı bekliyorum. Я жду друзей.

Отрицательная и вопросительные формы

Как вам уже известно, отрицание образуется прибавлением аффиксов -ma, -me.

Если последний слог основы глагола содержит a или ı, то частица ma изменяется на .

Если последний слог основы глагола содержит e или i, то частица me изменяется на mi.

Если последний слог основы глагола содержит o или u, то частица ma изменяется на mu.

Если последний слог основы глагола содержит ö или ü, то частица me изменяется на .

A, I
ma → mı
Yazmıyor
  E, İ
me → mi
bilmiyor
O, U
ma → mu
konuşmuyor
  Ö, Ü
me → mü
görmüyor

Ben okumuyorum
Sen okumuyorsun
O okumuyor
Biz okumuyoruz
Siz okumuyorsunuz
Onlar okumuyorlar

1. Kedi balık istemiyor. - Кошка не хочет рыбу.
2. Ebeveynlerim televizyon seyretmiyorlar. - Мои родители не смотрят телевизор.

Вопросительная форма образуется с помощью вопросительной частицы mu, за которой следуют личные аффиксы.

 
Ben okuyor muyum?
Ben okumuyor muyum?
 
Sen okuyor musun?
Sen okumuyor musun?
 
O okuyor mu?
O okumuyor mu?
 
Biz okuyor muyuz?
Biz okumuyor muyuz?
 
Siz okuyor musunuz?
Siz okumuyor musunuz?
 
Onlar okuyorlar mı?
Onlar okumuyorlar mı?

1. Bebek ağlıyor mu? - Ребёнок плачет?
2. Dondurma istiyor musun? - Ты хочешь мороженое?

Упражнение 5.2. Проспрягайте глаголы в положительной, отрицательной и вопросительной форме.

Istemek Ben istiyorum, ben istemiyorum, ben istiyor muyum.
Sen istiyorsun, sen istemiyorsun, sen istiyor musun.
O istiyor, o istemiyor, o istiyor mu.
Biz istiyoruz, biz istemiyoruz, biz istiyor muyuz.
Siz istiyorsunuz, siz istemiyorsunuz, siz istiyor musunuz.
Onlar istiyorlar, onlar istemiyorlar, onlar istiyorlar mı.
,
yazmak Ben yazıyorum, ben yazmıyorum, ben yazıyor muyum.
Sen yazıyorsun, sen yazmıyorsun, sen yazıyor musun.
O yazıyor, o yazmıyor, o yazıyor mu.
Biz yazıyoruz, biz yazmıyoruz. Biz yazıyor muyuz.
Siz yazıyorsunuz, siz yazmıyorsunuz, siz yazıyor musunuz.
Onlar yazıyorlar, onlar yazmıyorlar, onlar yazıyorlar mı.
,
konuşmak Ben konuşuyorum, ben konuşmuyorum, ben konuşuyor muyum.
Sen konuşuyorsun, sen konuşmuyorsun, sen konuşuyor musun.
O konuşuyor, o konuşmuyor, o konuşuyor mu.
Biz konuşuyoruz, biz konuşmuyoruz, biz konuşuyor muyuz.
Siz konuşuyorsunuz, siz konuşmuyorsunuz , siz konuşuyor musunuz.
Onlar konuşuyorlar, onlar konuşmuyorlar, onlar konuşuyorlar mı.
,
söylemek Ben söylüyorum, ben söylemiyorum, ben söylüyor muyum.
Sen söylüyorsun, sen söylemiyorsun, sen söylüyor musun.
O söylüyor, o söylemiyor, o söylüyor mu.
Biz söylüyoruz, biz söylemiyoruz, biz söylüyor muyuz.
Siz söylüyorsunuz, siz söylemiyorsunuz , siz söylüyor musunuz.
Onlar söylüyorlar, onlar söylemiyorlar, onlar söylüyorlar mı.
,
dönmek Ben dönüyorum, ben dönmüyorum, ben dönüyor muyum.
Sen dönüyorsun, sen dönmüyorsun, sen dönüyor musun.
O dönüyor, o dönmüyor, o dönüyor mu.
Biz dönüyoruz, biz dönmüyoruz, biz dönüyor muyuz.
Onlar dönüyorlar, onlar dönmüyorlar, onlar dönüyorlar mı.
,
susmak Ben susuyorum, ben susmuyorum, ben susuyor muyum.
Sen susuyorsun, sen susmuyorsun, sen susuyor musun.
O susuyor, o susmuyor, o susuyor mu.
Biz susuyoruz, biz susmuyoruz, biz susuyor muyuz.
Siz susuyorsunuz, siz susmuyorsunuz, siz susuyor musunuz.
Onlar susuyorlar, onlar susmuyorlar, onlar susuyorlar mı.
,
gelmek Ben geliyorum, ben gelmiyorum, ben geliyor muyum.
Sen geliyorsun, sen gelmiyorsun, sen geliyor musun.
O geliyor, o gelmiyor, o geliyor mu.
Biz geliyoruz, biz gelmiyoruz, biz geliyor muyuz.
Siz geliyorsunuz, siz gelmiyorsunuz, siz geliyor musunuz.
Onlar geliyorlar, onlar gelmiyorlar, onlar geliyorlar mı.
,
gitmek Ben gidiyorum, ben gitmiyorum, ben gidiyor muyum.
Sen gidiyorsun, sen gitmiyorsun, sen gidiyor musun.
O gidiyor, o gitmiyor, o gidiyor mu.
Biz gidiyoruz, biz gitmiyoruz, biz gidiyor muyuz.
Siz gidiyorsunuz, siz gitmiyorsunuz, siz gidiyor musunuz.
Onlar gidiyorlar, onlar gitmiyorlar, onlar gidiyorlar mı.
,
bakmak Ben bakıyorum, ben bakmıyorum, ben bakıyor muyum.
Sen bakıyorsun, sen bakmıyorsun, sen bakıyor musun.
O bakıyor, o bakmıyor, o bakıyor mu.
Biz bakıyoruz, biz bakmıyoruz, biz bakıyor muyuz.
Siz bakıyorsunuz, siz bakmıyorsunuz, siz bakıyor musunuz.
Onlar bakıyorlar, onlar bakmıyorlar, onlar bakıyorlar mı.
,
sevmek Ben seviyorum, ben sevmiyorum, ben seviyor muyum.
Sen seviyorsun, sen sevmiyorsun, sen seviyor musun.
O seviyor, o sevmiyor, o seviyor mu.
Biz seviyoruz, biz sevmiyoruz, biz seviyor muyuz.
Siz seviyorsunuz, siz sevmiyorsunuz, siz seviyor musunuz.
Onlar seviyorlar, onlar sevmiyorlar, onlar seviyorlar mı.

Ключ Наведите на слово
для просмотра его форм.
Проверьте на правильность
(Исправьте, дополните, если нужно)

Отобразить клавиатуру

Упражнение 5.3. Переведите на русский язык.

bekliyor, geliyor musun, yazmıyorum, konuşuyorum, dinleniyor musunuz, beklemiyorlar mı, yardım ediyorlar, söylüyor, istemiyor musunuz, sormuyorsun, giriyoruz, anlamıyoruz, dinlemiyorsun, okumuyorlar mı, susuyor, gidiyoruz, gelmiyorlar, istiyor musun, çalışmıyorsunuz, seviyorum

Ключ Он (она) ждет. Ты приходишь? Я не пишу. Я говорю. Вы отдыхаете? Они не ждут? Они помогают. Он (она) говорит. Вы не хотите? Ты не спрашиваешь. Мы входим. Мы не понимаем. Ты не слушаешь. Они не читают? Он (она) молчит. Мы идем. Они не придут. Ты хочешь? Вы не работаете. Я люблю.

Упражнение 5.4. Напишите предложения, используя глаголы, данные в скобках, в утвердительной форме настоящего времени данного момента.

  1. Bahçıvan bahçeyi Отобразить клавиатуру (temizlemek).
  2. Öğrenciler şarkı Отобразить клавиатуру (söylemek).
  3. Dedem masal Отобразить клавиатуру (anlatmak).
  4. Kardeşim ve ben satranç Отобразить клавиатуру (oynamak).
  5. Onlar denizde Отобразить клавиатуру (yüzmek).
  6. Babam bahçede çiçekleri Отобразить клавиатуру (sulamak).
  7. Annem mutfakta bulaşıkları Отобразить клавиатуру (yıkamak).
  8. Öğretmen sınıfta ders Отобразить клавиатуру (anlatmak).
  9. Ali televizyon Отобразить клавиатуру (izlemek)
  10. Kuşlar dalda şarkı Отобразить клавиатуру (söylemek).
  11. Ben sigara Отобразить клавиатуру (içmemek)
  12. Babam kahvaltı Отобразить клавиатуру (yapmak)
  13. Annem süpermarkete Отобразить клавиатуру (gitmek)
Ключ 1. Bahçıvan bahçeyi temizliyor. 2. Öğrenciler şarkı söylüyorlar. 3. Dedem masal anlatıyor. 4. Kardeşim ve ben satranç oynuyoruz. 5. Onlar denizde yüzüyorlar. 6. Babam bahçede çiçekleri suluyor. 7. Annem mutfakta bulaşıkları yıkıyor. 8. Öğretmen sınıfta ders anlatıyor. 9. Ali televizyon izliyor. 10. Kuşlar dalda şarkı söylüyorlar. 11. Ben sigara içmiyorum. 12. Babam kahvaltı yapıyor. 13. Annem süpermarkete gidiyor.

Упражнение 5.5. Выберите из предложенных глаголов подходящие по смыслу и допишите предложения.

Çalmak / çekmek / seyretmek / dinlemek / yemek / oynamak

Ahmet televizyon seyrediyor mu?

  1. Kahvaltıda patates Отобразить клавиатуру musunuz?
  2. Biz radyo Отобразить клавиатуру.
  3. Selman çok güzel gitar Отобразить клавиатуру.
  4. Sen çok güzel fotoğraf Отобразить клавиатуру.
  5. Fatih çok güzel tenis Отобразить клавиатуру.
Ключ 1. Kahvaltıda patates yiyor musunuz? 2. Biz radyo dinliyoruz. 3. Selman çok güzel gitar çalıyor. 4. Sen çok güzel fotoğraf çekiyorsun. 5. Fatih çok güzel tenis oynuyor.

Упражнение 5.6. Прочитайте диалог и ответьте на вопросы.

Ali:
Merhaba Sadık.
Sadık:
Merhaba Ali.
Ali:
Ne yapıyorsun burada?
Sadık:
Dondurma yiyorum. Sen de istiyor musun?
Ali:
Evet, iyi olur.
Sadık:
Nasıl dondurma istiyorsun?
Ali:
Kremalı dondurma istiyorum.
  1. Sadık nerede?
  2. Sadık ne yiyor?
  3. Ali hangi dondurmayı seviyor?

Отобразить клавиатуру

Ключ 1. Sadık burada/orada.
2. Sadık dondurma yiyor.
3. Ali kremalı dondurma seviyor.

ТЕМА: Я студент. Ben bir öğrenciyim

Упражнение 5.7. Прочитайте текст и расскажите о себе (устно).

Ben bir öğrenciyim. Ben her sabah saat 7:00’de kalkıyorum. Önce elimi ve yüzümü yıkıyorum. Sonra kahvaltı yapıyorum. Saat 7:30’da okula gidiyorum. Sonra öğle yemeği de okulda yiyorum. Öğle teneffüsünde çay içiyorum ve dinleniyorum. Çünkü öğleden sonra yine ders var. Bensaat 15:00’te eve geliyorum. Evde bir saat uyuyorum. Sonra derslerimi tekrarlıyorum ve dışarı çıkıyorum. Dışarıda arkadaşlarımla futbol oynuyorum. Ben cumartesi ve pazar günleri okula gitmiyorum. Evde kitap okuyorum, ders çalışıyorum ve televizyon seyrediyorum.

Вопросительные слова hangi и nasıl в турецком языке

Вопросительные слова hangi и nasıl переводятся на русский язык какой, который. Принципиальная разница состоит в том, что слово hangi употребляется если речь идет о выборе предмета из ряда других:

Hangi araba büyük? - Какая из машин большая?
Kırmızı araba büyük. - Красная машина большая.
Hangi kitap ilginç? - Какая из книг интересная?
Rekorlar kitabı ilginç. - Книга рекордов интересная.

Слово nasıl называет качество, свойство предмета, а также признак действия:

Nasıl ev? - Какой дом?
Büyük ev. - Большой дом.
О nasıl Rusça konuşuyor? - Как он говорит по-русски?
О iyi Rusça konuşuyor. - Он хорошо говорит по-русски.

ТЕМА: Времена года
Hangi mevsimdeyiz?

İlkbahar (Mart-Nisan-Mayıs)
Весна (март, апрель, май)
Yaz (Haziran-Temmuz-Ağustos)
Лето (июнь, июль, август)
Sonbahar (Eylül-Ekim-Kasım)
Осень (сентябрь, октябрь, ноябрь)
Kış (Aralık-Ocak-Şubat)
Зима (декабрь, январь, февраль)

— Merhaba Ali!
— Merhaba Ayşe!
— Bir yılda kaç mevsim var?
— Dört mevsim var.
— Sonbahar mevsiminde hangi aylar var?
— Eylül, ekim, kasım ayları var.
— Şimdi hangi aydayız?
— Eylül ayındayız.

Упражнение 5.8. Прочитайте, переведите и составьте подобные диалоги.

  1. Hangi mevsimdeyiz?
    Sonbahar mevsimindeyiz.
  2. (Biz şimdi) hangi aydayız?
    Eylül ayındayız.
  3. Eylül kaçıncı ay?
    Dokuzuncu ay.
  4. Kasım ayı hangi mevsimdedir?
    Sonbahar mevsimindedir.
  5. Bir yılda kaç ay vardır?
    On iki ay vardır.

Отобразить клавиатуру

Прочитайте шутку.

Mevsimler

Öğretmen bir öğrencisini kaldırarak sordu: — Söyle bakalım yavrum kaç mevsim vardır? — İki mevsim vardır öğretmenim. — Demek iki ha? Bir de adlarını söyler misin? — Deniz mevsimi, kayak mevsimi efendim.

Biz şimdi hangi aydayız? — Какой сейчас месяц?
Eylül ayındayız. — Сейчас сентябрь.

Bugün ayın kaçı? — Какое сегодня число?
Bugün ayın üçü. — Сегодня третье число.
https://ru.freepik.com/free-photo/the-beautiful-suleymaniye-camii-istanbul_27469605.htm
Сможете задать свои вопросы
Ознакомитесь со структурой изучения турецкого языка и подберете подходящую вам программу
Прослушаете вводную лекцию про аффиксы, строение турецкого языка
Вы познакомитесь с преподавателем
https://icons8.com/icon/98955/done

Что будет на бесплатном уроке?

https://ru.freepik.com/free-photo/gulls-flying-with-clouds-background_1013308.htm
https://ru.freepik.com/free-psd/3d-suitcase-isolated-on-transparent-background_89202183.htm
https://ru.freepik.com/free-photo/happy-positive-woman-with-hair-gathered-in-bun-clenches-fists-rejoices-success-celebrates-victory-or-great-result-wears-casual-jumper-round-spectacles-poses-against-yellow-wall-yes-i-finally-did-it_24799728.htm
Длительность занятия
40 минут
*Тестовый урок проводится только для индивидуального формата обучения.
Оставьте заявку, мы свяжемся с вами в течение 20 минут и договоримся о времени проведения тестового занятия.

Начните изучение турецкого языка с бесплатного урока

https://icons8.com/icon/98955/done
https://icons8.com/icon/98955/done
https://icons8.com/icon/98955/done
Мы свяжемся с вами в течение 20 минут.

Тестовый урок проводится только для индивидуального формата обучения.
Оставьте заявку
Нажимая на кнопку, вы даёте согласие на обработку персональных данных
Заполните форму, мы свяжемся с вами в течение 20 минут.

Остались вопросы?

https://ru.freepik.com/free-photo/gulls-flying-with-clouds-background_1013308.htm